Dit is een boek van 660 pagina’s dat volgens een van de auteurs een “light” versie is van wat de drie eerst voor ogen hadden. Na het schappen van een kilo documenten bleef blijft hier en daar een stroom van soms gortdroge (wet)tekst over die snakt naar een afbeelding en een bak koffie om je ogen open te houden. Er wordt bij aanvang gesproken over “Band II für Fiskalfilatelie”. (Band I was Sachsen 1682-1952 door Steffen Eckert.)
Na een inleiding, voorwoord, dankbetuigingen, inhoudsopgave, etc. etc. begint op pagina 30 onder hoofdstuk NUL een samenvatting, vervolgens iets over afkortingen en andere gebruikte tekens om daarna in hoofdstuk 1 de geschiedenis van de belastingzegels in vogelvlucht te beschrijven. Let eens op de talloze historische belastingen die vanaf pagina 37 zijn beschreven. Een aangifte formulier zoals wij die nu kennen zou voor een gewone sterveling niet meer te bevatten zijn en richting een telefoonboek kunnen groeien.
Vervolgens een lijst van landen en gebieden die het voorbeeld van Nederland na 1624 volgden. Jammer dat je toen geen royalty’s had op dit idee. Dan hadden we in Nederland mogelijk geen begrotingstekort meer gehad. Op blz. 57 begint in feite het verhaal over de belastingzegels, zei het eerst met een inleiding over o.a. de zeldzaamheid en hoe die tot stand kwam. Ook staan er hier en daar prijzen bij in Euro’s!
Dat maakt dit werk, wat een voor mij een tijdloze indruk had, op termijn vergankelijk. Mijn indruk is dat met dit werk het gebied “Baden” nagenoeg compleet in beeld is gebracht. Laat een ander er maar eens op zweten om het werk te verbeteren. De vraag van mij is: komt hier op termijn nog een update van? We horen het vanzelf wel een keer.
Het verhaal over de belastingzegels is in feite in 2 blokken verdeeld:
| Indeling | Onderwerp |
|---|---|
| 1a | Soorten belastingzegels per groep 1628-1888 |
| 1b | Stempelmarken 1875-1888 |
| 1c | Catalogus van Stempelmarken |
| 1d | Landelijke tarieven |
| 1e | Wetten en tarieven van Baden |
| 2a | Kostenmarken 1912 - 1952 |
| 2b | Catalogus van Kostenmarken |
| 2c | Wetten en tarieven Baden etc. |
| 2d | Gerechtskostenzegels 1929-1952 |
| 2e | Catalogus van Gerechtskostenmarken |
Daarna nog een stukje over de gemeentelijke zegels met een lijst van ca. 1600 gemeenten die zich in Baden tussen 1910 en 2010 bevonden (blz. 447-605); begripsverklaringen etc. met tenslotte een epiloog om het boek af te sluiten.
Wie de geregistreerde belastingstempels doorloopt ziet dat vaak alleen een fragment of een enkel document bekend is. Reken in die periode niet op oplagen, ontwerpers en andere details die bij een huidige postzegeluitgave ruim voorhanden zijn. Nu zou je een ontwerp kunnen “liken” maar in de tijd van gezegeld papier kwamen ze niet verder dan het likken van de dikke gom waar nu niet bepaald een fruitsmaakje aan zat.
Wel vermeld is bijvoorbeeld de periode waarin een zegel geldig was en/of wanneer de zegel qua datum is gemeld. Niet dat je als burger of bedrijf in die tijd hele vellen thuis had. Tot in de 19e eeuw moesten de zegels door een bevoegd persoon ter plaatse worden gezegeld. Het ontbreken van oplagen, papierdikte en andere papiereigenschappen zet door vanaf de zelfklevende zegels vanaf 1875. Hoe anders is dat vandaag de dag. We slaan nu dingen op in de “cloud”. De samenstellers kwamen niet verder dan een roze wolk als weer een nieuw en niet bekend detail boven water kwam.
In de samenvatting wordt melding gemaakt dat er geen Stempelmarken zijn van Baden tussen 1888 en 1912. Vermoed wordt dat de zegels zijn afgeschaft vanwege een geringe belangstelling voor de zegels. Zou er een verband kunnen zijn door de overgang naar een nieuwe keizer in 1888? In 24 jaar niets (van Baden) vangen! Daar zou je als belastingambtenaar toch jeuk van krijgen?. Dit voedt het vooroordeel dat ambtenaren niets doen maar wat wil je als je zijn werk afschaft.
De wetgevingen veranderden met de jaren mee en zo ook de tarieven. Het boek heeft bijvoorbeeld in hoofdstuk 12 (blz. 340-385) de veranderingen tussen 1-10-1888 en 1952 in kleuren c.q. doorhalen weergegeven. Tussen 1888 en 1923 waren er 6 wijzigingen te vinden. Daarna zijn er nog 5 tot het jaar 1939. Hiervoor zijn dezelfde kleuren gebruikt maar dan cursief gedrukt. Anders lijkt het mij dat de inhoud op een literaire Picasso gaat lijken.
Een apart stukje geschiedenis vind ik de gerechtskostenzegels in de periode 1946-1952. Baden en Württemberg samen werden door de geallieerden in 3 gebieden verdeeld: de Amerikanen in een noordelijk deel genaamd Württemberg -Baden; de Fransen hadden 2 gebieden gemaakt: Baden en Württemberg-Hohenzollern. In die periode veranderde in 1948 de munteenheid van Reichsmark (RM) naar Deutsche Mark (DM). In 1952 werd dit gebied omgevormd tot Baden – Württemberg waardoor een einde kwam aan een tijdperk.
Rest mij niets anders te zeggen dat ook voor dit werk geldt: makkelijker kunnen we het niet maken; wel leuker!
Gegevens boek
Handbuch und Katalog Stempelgesetze und Gebühren in Baden von 1628 bis 1952
Door Steffen Eckert, Wolfgang Morscheck (Bad Säckingen) en Gunter Wagner
660 pagina’s; pagina afm. ca 17×27 cm in kleur; met dikke geplastificeerde kaft ingebonden.
Taal: Duits. €49,95,- excl. verzendkosten. Engelsdorfer Verlag (2015)
ISBN 978-3-95744-583-4
www.engelsdorfer-verlag.de
Ik heb dit boek in mijn bezit en ik moet zeggen: het is een opmerkelijk grondig boekwerk! Met 660 pagina’s is het ook niet bepaald een dun boek, ik weet niet of ik eerder een dergelijk dik boek over fiscaalzegels heb gezien. Maar misschien dat het beter als een “belastinghandboek geïllustreerd met gezegeld/gestempeld papier” zou moeten worden beschouwd dan als een catalogus?
Als je erover nadenkt is het boek ergens haast opmerkelijk goedkoop te noemen: 50 EUR voor zoveel pagina’s op hoogkwaliteit papier, met zeer vele prima afbeeldingen die zonder uitzondering in kleur zijn afgebeeld, dat is per pagina een stuk goedkoper dan veel andere boekwerken die ik heb.
Leuk detail is trouwens dat NVFF lid Fons Overwater wordt genoemd (op blz. 47).